@ûcKê gqòiµ^Ü ùjaûKê _Wÿòa ^ùPZþ aòKÌ ^ûjó - Wû. ùcûj^eûI bûMaZ iûlûZþKûe 1925 ciòjûùe @ûe¸ ùjûA[ôaû eûÁâúd ÊdõùiaK iõNe Gjò ~ûZâû PkòZ aòRdû \gcúùe gùj ahð _ìeY Keòa ö @ûRò iõN GK aògûk eûÁâaýû_ú iwV^ ö MZ @Lôk bûeZúd _âZò^ò]ô ibû _ùe iõNe gùj ahð ~ûZâûe cìfýûu^, @ûZàc^Ú^ I cìk aòPûe _âZò _ì‰ð ic_ðYe @ûjßû^ \ò@û~ûA[ôfû ö iõNe Kû~ðý aòbûM iaê K’Y, Gjûe Kû~ðý_âYûkú Kòbkò, ùKCñ _eòiÚòZòùe ùKCñ NUYûKâc ù\A @ûRò iõN G eì_ùe @ûc i¹êLùe, iõN aòùeû]úcûù^ iõNKê ùKCñ \éÁòùe ù\LêQ«ò, iõN Zû’e aòùeû]úcû^uê ùKCñ \éÁòùe ù\LêQò, ùicû^u _ûAñ K’Y Pò«û KeêQò, @ûRò iõN K’Y @Qò, @ûi«û Kûfò K’Y ùja Giaê _âgÜe C©e Gaõ @ûMKê eûÉû K’Y Zûjû RûYòaû _ûAñ @Mðû^ûARee iµû\K _â`êfä ùKZþKe, _û*R^ýe iµû\K jòùZg gue, ceûVú iû¯ûjòK ‘aòùaK’e iµû\K @gßò^ú cdue Gaõ cûfûdûfûc ù\÷^òK ‘R^àbìcò’e ijiµû\K Gc.aûfKé¾^u ij eûÁâúd ÊdõùiaK iõNe ieiõNPûkK Wû. ùcûj^ bûMaZu @«ew aû©ðûkû_ ö
‹ @û_Y iõNe RùY ÊdõùiaK Gaõ ieiõNPûkK bûaùe iõNe gùj ahðe ~ûZâûKê Kò_eò ù\L«ò ? l Wû. ùjWùMIßûe Rú ajêZ bûaòPò«ò iõN Kûc @ûe¸ Keò[ôùf ö ù\g @ûMùe ù~Cñiaê iciýû ù\Lû ù\A[ôfû, ùiiaêe Kòbkò icû]û^ ùjaû \eKûe ZûKê aýajûe cû¤cùe ^ò½òZ Keû~ûA[ôfû Gaõ Zûjû i`k ùjfû ö iõN \ßûeû Kûc ùjûA_ûeòa Gaõ eûÉûùe @ûiê[ôaû icÉ aû]ûaòNÜKê @ZòKâc Keò iõN @ûMKê aXÿò_ûeòa Gjû @^êba @û]ûeùe _âcûYòZ ùjaûKê 1950 _~ðý« fûMòMfû ö Gjû_ùe iõNe ù\gaýû_ò aòÉûe ùjfû ö @ûMKê 4\gK _~ðý« iõNe ÊdõùiaKcûù^ icûR Rúa^e @^ýû^ý ùlZâùe bf bûaùe Kû~ðý Keò ^òRe K©ðéZß, @ûZàúdZû Z[û aýajûe \ßûeû icûRe aògßûibûR^ ùjûA_ûeòQ«ò ö 1990 _ùe Gjò aòPûe Gaõ aýajûe ù~ûMêñ ù\g PkûAaû i¸a_e Gjû iò¡ Keò ù\LûAùf ö a©ðcû^ Kû~ðý ùjCQò ù~, iaê _âKûee ùb\bûa bêfò _âûcûYòKZû I ^òüÊû[ð aê¡òùe ù\g _ûAñ Kûc Keòaû I ù\gKê cjû^ Keòaû ö ‹ gùj ahðe Gjò ~ûZâûùe cj©ß_ì‰ð _~ðýûd K’Y [ôfû ? l iõN _ûLùe KòQò ^[ôfû ö aòPûee cû^ýZû ^[ôfû, _âPûee iû]^ ^[ôfû, icûRùe Cù_lû I aòùeû] jó [ôfû ö Kû~ðýK©ðû c¤ ^[ôùf ö KµêýUeùe Gjò Z[ýKê ù\ùf ùi baòhýaûYú Keòa ù~ iõNe baòhýZ @^½òZö Kò«ê ù\g aòbûR^ icdùe jò¦êcû^u elûe @ûjßû^ I iõN C_ùe _âZòa§K fMû~òaûe KVò^ iciýû c¤eê iõN i`k ùjûA aûjûeòfû ö 1950 _~ðý« Gjû iò¡ ùjûAMfû ù~ iõNe Kûc @ûMKê Pûfòa I aXÿòa ö Gjò _¡Zòùe jò¦ê icûRKê iwVòZ Keû~ûA _ûeòa ö iõN _ìaðVûeê @ûjêeò @]ôK aòÉûeòZ ùjfû ö iõN gqòe cj©ß iµKðùe 1975e ReêeúKûkú^ iÚòZòùe iõNe ù~Cñbkò bìcòKû ejò[ôfû, ZûKê ù\Lô icûR aêSò_ûeòfû ö Zû’_ùe GKûZàZû e[~ûZâû, Kûgàúe ù^A icûRùe R^RûMeY Z[û gâúeûc R^àbìcò cêqò @ûù¦ûk^ I aòùaKû^¦ iû¡ðgZû±ú bkò @bò~û^ cû¤cùe ùiaûKû~ðýe aýû_K aòÉûe ù~ûMêñ iõN aòPûe Z[û iõN _âZò aògßi^údZûe bûa icûRùe bfbûaùe _âiûeòZ ùjfû ö ‹ 1948 I 1975ùe iõN C_eKê ù~Cñ iuU @ûiòfû iõN ùi[ôeê K’Y gòlûfûb Kfû ? l Gjò \êAUò _âZòa§K fûMòaûe _Qùe eûR^úZò [ôfû ö _âZòa§K fMûC[ôaû ùfûK RûYò[ôùf ù~ iõN \ßûeû ùKøYiò lZò ùjC^ûjó ù\geö GùZaWÿ icûRùe ÊûbûaòK Pûfê[ôaû aòPûee _âZòÆ¡ðûùe ^òRe eûRù^÷ZòK aPðÊ Rûeú eLôaûùe _âdûi Keê[ôaû lcZûiú^ ùfûK iõN C_ùe _âZòa§K fMûA[ôùf ö _â[c _âZòa§K icdùe iaê K[û iõNe aò_eúZ [ôfû ö iõN icû¯ ùjaûe [ôfû, cûZâ icÉ _âZòKìkZû iù©ß iõN ùi icÉ _âZòa§K c¤eê cêKêkòMfû I @ûMûcú 15-20 ahð c¤ùe _ìaðaZ Kû~ðý Keò _ìaðVûeê c¤ @ûMKê aXÿò Pûfòfû ö iõNe ÊdõùiaK ù~Cñcûù^ ùKak gûLû PfûC[ôùf, icûRe Kû~ðýKkû_ùe aWÿ bìcòKû ^òaðj^ Keê^[ôùf, ùicûù^ icûRe @^ýû^ý Kû~ðýKkû_ùe ijbûMú ùjûA ùiVûùe ^òRe bìcòKû iê^ò½òZ KeòaûKê fûMòùf ö GYê 1948e _âZòa§ _ùe iõN ^òRe iûc[ðýKê RûYòfû I icûRe aýaiÚûùe _eòa©ð^ @ûYòaû ^òcù« ù~ûR^û cû¤cùe ÊdõùiaK @Mâie ùjfû ö iõN aòPûeùe _â[ceê iÚòe ùjûA[ôfû ù~ iõN Kû~ðý ùKak GK N<ûe gûLû _~ðý« iúcòZ ^êùjñ, aeõ aûKò 23N<û ^òRe aýqòMZ, _ûeòaûeòK, iûaðR^òK Z[û @ûRúaòKû Kû~ðýKkû_ c¤ùe iõNe iõÄûeKê @bòaýq Keòaû ö _ea©ðú icdùe 1975e _âZòa§Kùe icûR iõNe Gjò aé¡ò _ûC[ôaû _eò]ôe gqòKê @^êba Kfû ö aW aW jÉúcûù^ Nùe aiò~ûA[ôaû ùaùk iûcû^ý ÊdõùiaK Gjò iuU Ukò~òa I @ûùccûù^ G[ôeê cêKêkòaû; Gbkò @ûZàaògßûi_ìaðK Pò«û Keê[ôùf ö 1975e Reêeú Kûkú^ icdùe ^òR _âZòa§KKê _âiw ^Keò iõN MYZªe elû ^òcò© Kû~ðý Kfû ö iõN C_ùe UòKûUò®Yú Keê[ôaû ùfûKuê c¤ ÊdõùiaK ijù~ûM Kùf ö ùi icdùe icûRùe, aòùghKeò icûRe aòPûegúk ùfûKu c¤ùe iõNe aògßi^údZûe _eòPd iéÁò ùjfû ö ReêeúKûkú^ _eòiÚòZò _ùe iõN @ûjêeò @]ôK akgûkú ùjûA aûjûeKê aûjûeòfû ö ‹ ùbøùMûkòK I iõLýûZàK \éÁòeê iõN Kûdû aòÉûe KeòPûfòQò ö Zû’iù©ß aò C©c Kû~ðý I ÊdõùiaKu MêYa©û~êq _âgòlY KeûAaûùe iõN i`k ùjûAQò ö Gjûe KûeY K’Y ? l MêYa©û I iõLýûùe @û_Y ùKak MêYa©û aXÿûAùa Gaõ iõLýû aXÿûAùa ^ûjó @aû iõLýû aXÿûAùa MêYa©û aXÿûAùa ^ûjó, ùZùa Gjû i¸a ^êùjñ ö Gjò K[ûKê jé\dwc Keò iõN _â[ceê G[ô_âZò \éÁò eLôQò ù~
iõN iµì‰ð icûRKê iwVòZ Keòa ö ùjùf iwVòZ Keòaû @[ð, ùMûUòG ùfûKuê Kò_eò _âÉêZò KeòaûKê ùja, iwV^ Kò_eò ùjaû \eKûe, ‘@ûùc’ bûa^û Kò_eò ùjaû \eKûe, G[ô_ûAñ _â[ceê KòQò cû_\Š iÚòe Keû~ûAQò ö ùijò cû_\ŠKê Cfäx^ ^Keò iõLýû aXÿûAaûKê ùja I cû_\ŠKê ù^A aêSûcYû Keòaûe ^ûjó ö C\ûjeY Êeì_ aMðe _âûe¸òK \ò^ùe RùY icûRaû\ú aòPûe]ûeûe aýqò @ûiòùf ö Zûue iaêùaùk iòMûùeU _òAaûe @býûi [ôfû ö _â[c [e ùi @býûi aMðKê @ûiòùf ö iòMûùeU K[û QûWÿ, ùiVûùe Mê@û LûAaûaûfû ùKjò ^[ôùf ö ùi \ò^iûeû aýZòaýÉ ùjùf ö eûZòùe ùg~ùe _Wÿòaû _ùe ^ò\ c¤ ùjC ^[ôfû ö G icdùe iwV^ cªú @ûiòùf, Kjòùf ^ò\ ùjC^ò ~\ò aûjûeKê @ûi ö UòùK aêfûaêfò KeòKò @ûi ö aûjûeKê @ûiò ùi Cq ^ì@û ùfûKuê GK[û c¤ Kjòùf ù~ ùiVûùe QKùe iòMûùeU còkòa ö c^beòKò _òA _êYò ù`eò@ûi ö aMð c¤ùe iòMûùeU còkòa ^ûjó ö ùijò ^ìZ^ Kû~ðýK©ðû ZòÂòMùf, ajêZ bf Kû~ðýK©ðû ùjûAMùf I Zûue iòMûùeU @býûi c¤ QûWÿòMfû ö ùi Cq iwV^Kê Zûu _âù\gùe gòLeKê _j*ûAùf ö aýqò ù~_eò @Qò ùi_eò ÊúKûe Keòaû bkò ^c^údZû @ûùc eLô[ûC ö Kò«ê @ûcKê ù~_eò @ûagýK ùi_eò MXÿòaûe @ûZàúdZûe Kkû @ûùc RûYê ö Gbkò iûji I lcZû @ûc _ûLùe ejòQò ö G[ô_ûAñ iõLýû aXÿûAaû ij MêYa©û c¤ @lê‰ ejòQò ö @ûcKê iõLýû \eKûe, Kò«ê MêYa©û [ôaû iõLýû \eKûe ö @ûce MêYa©û \eKûe, Kò«ê iµì‰ð icûRKê MêYa©û_ì‰ð KeòaûKê ùja Gjò K[û @ûùc ¤û^ ù\A[ûC ö ‹ iõN @ûRò c¤ Wûqe ùjWùMIßûe I gâúMêeêRúu cìk aòPûe @^êeì_ PûfêQò ö ùZùa _eòiÚòZò @^êiûùe Kò_eò eì_û«eY KeòQ«ò ? l WKÖe iûùja, gâúMêeêRú aû aûkûiûùjau aòPûe i^ûZ^ _eµeû I iõÄéZò Vûeê bò^Ü ^êùjñ ö _âMûXÿ Pò«^ I Kû~ðýK©ðûu _âZýl @^êbaeê iõNe _¡Zò _âcûYòZ ùjûAQò I PûfêQò ö _â[ceê jó ùi[ôùe ù_û[ô^òÂû, aýqò^òÂû I @§û^êKeYe ùKøYiò iÚû^ ^ûjó ö @ûùc ùjCQê Z©ß_â]û^ ö cjû_êeêhu MêY, Zûu \ßûeû Kêjû~ûA[ôaû cûMðe @^êieY _ìaðK ù\g-Kûk-_eòiÚòZò @^êiûùe ^òùR ^òRe cûMð Zò@ûeò Keò PûfòaûKê ùja ö G[ô_ûAñ ^òZýû^òZý aòùaK [ôaû \eKûe ö iõNùe ^òZý K’Y [ùe aûkûiûùja Kjò[ôùf, ‘jò¦êiÚû^ jò¦ê eûÁâ @ùU ö’ Gjò K[ûKê QûWÿòù\ùf aûKò iaêK[û iõNùe a\kò _ûeòa ö iµì‰ð jò¦ê icûR Gjò ù\g _âZò C©e\ûdú icûR ö Gjò ù\ge Êbûa I iõÄéZò ùjCQò jò¦êue ö G[ô_ûAñ Gjû jò¦êeûÁâ ö Gjò K[ûKê cù^eLô iaê Keòaû \eKûe ö G[ô_ûAñ ÊdõùiaKe _âZòmûùe ‘^òRe _aòZâ jò¦ê ]cð, jò¦ê iõÄéZò I jò¦ê icûRe iõelY Keò jò¦ê eûÁâe iaðûwúY C^ÜZòe K[û Kêjû~ûAQò ö jò¦êe ^òRe aýûLýû c¤ Lêaþ aýû_K ö Zû’e _eòieùe ^òRe \òMKê @lê‰ eLô ù\g-Kûk-_eòiÚòZò @^êiûùe _eòa©ð^ Keò Pûfòaûe _~ðýû¯ iêù~ûM ejòQò ö _âZòmûùe ‘cêñ iõNe NUK’, Gjû c¤ Kêjû~ûA[ûG ö NUK @[ðûZþ iõNKê MXÿê[ôaû, iõNe fNêeì_ I iõNe @bò^Ü @w, GYê bò^Ü bò^Ü cZ ùjaû iù©ß aò Pyðûùe Zûue @bòaýqòe _ì‰ð Êû]ú^Zû ejòQò ö [ùe ijcZòùe ^ò‰ðd ùjaû _ùe icùÉ ^òR ^òR cZ ùijò ^ò‰ðdùe aòfú^ Keò ùMûUòG \òMùe Pûfò[û@û«ò ö ~ûjû ^ò‰ðd ùjûA[ûG, ZûKê cû^òaûe @Qò ö GYê icÉue Kû~ðý Keòaûe Êû]ú^Zû aò ejòQò, icÉue \òM c¤ GK ö ^òZýKê @ûùc @lê‰ eLô[ûC I @^òZýKê ù\g-Kûk-_eòiÚòZò @^êiûùe a\kûA Pûfò[ûC ö ‹ iõNKê ù~Cñcûù^ aûjûeê ù\Lô[û@û«ò, ùicûù^ iwV^e Xÿû*û aêSò_ûe«ò ^ûjó, ùicû^ue @^êba ^ûjóö cûZâ GùZ \úNð ~ûZâûùe aòPûe-aòcgð I @ûZàPò«^e _âKòâdû Kò_eò ùjûA[ûG ? l Zû’e ùMûUòG _¡Zò iÚòe Keû~ûAQò- CùŸgý I flý ^ò½òZ ö _eòiÚòZò ij c^iÚòZòe c¤ cj©ß ejòQò ö GYê @ûc _âgòlYùe ù\ge iÚòZò ù\g _ûAñ @ûjßû^ bkò @ù^K aòPûe ejò[ûG ö Zû’ijòZ ùi i¦bðùe ÊdõùiaKuê Kò_eò ùjaû \eKûe, iwV^ @û]ûeùe ^òR c¤ùe ùijò MêYe aòKûg _ûAñ @ûùc K’Y Keò[ûC @û\ò aòhd c¤ aòPûe ùjûA[ûG ö @ûce _âû[ð^ûùe iûcìjòK iõKÌe I _âZòmûùe _âùZýK ÊdõùiaKe aýqòMZ iõKÌ ^òZý_âZò\ò^ iàeY Keû~ûA[ûG ö ÊdõùiaKe @[ð ùjCQò ^òRVê @ûe¸ Keòaû ö iõNe NUK g±e @[ð ùjCQò, ‘cêñ ù~_eò iõN ùi_eò I iõN ù~_eò cêñ ùi_eò ö’ ù~còZò icê\âe _âZòUò aê¦û icê\â bkò Gaõ _âZòUò aê¦û GKûVò ùjûA icê\â ùjûA[ûG ö Gjò ‘GK’ Gaõ ‘_ì‰ð’e i´§ iõNùe _âûe¸eê Pûfò@ûiòQò ö ÊdõùiaKe @ûZàPò«^ iaêùaùk Pûfò[ûG ö i`kZûe ùgâd iµì‰ð iõNe ùjûA[ûG ö @i`kZûe iÚòZòùe ‘ùcûe ùKCñVò bêf ùjfû’ Gjû ÊdõùiaK bûaò[ûG ö ÊdõùiaKe Gbkò _âgòlY ùjûA[ûG ö
‹ iõNùe cjòkûu bûMò\ûeúKê ù^A _âgÜ CVò[ûG ö ùi i´§ùe @û_Y K’Y Kjòùa ? l iõNe _âûe¸òK \ò^ùe 1933 ciòjû _ûLû_ûLô Gjò aýaiÚû ùjfû ù~, cjòkûcû^u c¤ùe aýqò ^òcðûY I icûR iwV^e Kûc eûÁâ ùiaòKû icòZò \ßûeû ùja ö Gjò aýaiÚû @ûRò c¤ PûfêQò ö ù~ùZùaùk eûÁâ ùiaòKû icòZò Kjòa iõN c¤ cjòkûu c¤ùe Kûc Keê ùiùZùaùk @ûùc ~òaê ö \ßòZúd K[û iõNe gûLû _êeêhu _ûAñ ö ZûKê ù\Lôaû _ûAñ cjòkûcûù^ @ûiò_ûeòùa Gaõ @ûiêQ«ò c¤ ö iõNe Kû~ðý ùKak _êeêh Kû~ðýK©ðûu beiûùe Pûùf^ûjó ö @ûc cûZû-bCYúu jûZ fûMò[ûG ö ùZùa ~ûAñ iõN Pûfò[ûG ö iõNe ÊdõùiaKu Nùe ù~ùZ aò cjòkû @Q«ò ùiZòKò cjòkû iõNùe @Q«ò ö aòbò^Ü iwV^ùe c¤ cjòkûcûù^ iõNe ÊdõùiaKu ij GKûVò Kûc Keê@Q«ò ö iõNe @Lôk bûeZúd _âZò^ò]ô ibûe ùa÷VKùe c¤ Zûue _âZò^ò]ôZß I iKòâd ijbûMòZû ejòQò ö Gjò cjòkûcûù^ _â[c [e bûeZe cjòkû RMZùe aýû_K iùaðlY Keò[ôùf; ~ûjûKê _âgûi^ c¤ ÊúKûe KeòQò ö Zûu \ßûeû MZahð icMâ ù\gùe ajêZ aW cjòkû i¹òk^ú ùjûA[ôfû ö ù~CñVò fl fl cjòkû bûM ù^A[ôùf ö Gjòiaê Kû~ðýùe eûÁâúd ÊdõùiaK iõNe ic[ð^ I ijù~ûM ejò[ôfû ö @ûùc Gjû ÊúKûe KeêQê ö cjòkûu C¡ûe _êeêh Keò_ûeòùa ^ûjó ö cjòkûcûù^ ^òùR ^òRe C¡ûe Keòùa, ùi[ôùe icÉu C¡ûe ùjûA~òa ö G[ô_ûAñ @ûùc ùicû^uê _âû]û^ý ù\A[ûC, ~ûjû ùicûù^ KeòaûKê Pûjû«òö ‹iõN a^aûiú ùlZâùe Kò_eò aé¡ò _ûCQò ? l a^aûiú ùlZâùe _â[c Kûc ùjCQò R^RûZúd a§êcû^uê igq Keòaû ö Zûu ùiaû Keòaû ö Zûu jòZe elû _ûAñ _âdûi Keòaû ö a©ðcû^ @ûc R^RûZúd icûR @^ý Kûjûe ù^ZéZßùe _eòPûkòZ ö @ûùc PûjêñQê R^RûZúd icûReê jó Zûue Gbkò ù^ZéZß Vò@û ùjùa ~òG ^òR R^RûZúd icûRe Pò«û Keòùa I iµì‰ð eûÁâ Rúa^e ùi GK @w cù^Keò ùicû^uê @ûMKê ù^ùa ö Gjò ùlZâùe Kûc Keê[ôaû ÊdõùiaKu iõLýû aé¡ò _ûCQò ö R^RûZò K’Y ? Zûu cìk aõg]e KòG ? R^RûZò icûReê @ûiò[ôaû cjû_êeêh, Êû]ú^Zû iõMâûcùe ù~ûM\û^ ù\A[ôaû R^RûZò icûRe ^ûdK, Giaê aòhd ùicû^uê gòlû ù\A ]úùe ]úùe eûÁâúd Éeùe ù~ûM\û^ Keê[ôaû Kû~ðýK©ðû I ù^ZéZß ùiVûùe Vò@û jê@«ê Gbkò _âdûi PûfòQò ö _ìùaðû©e ùlZâ ij @^ý R^RûZò ùlZâùe iõNe gûLû aé¡ò _ûCQò ö
‹ bûeZe _ùWÿûgú ù\gùe jò¦êue C_ôúWÿ^ ùjCQò ö Zûu aòùeû]ùe jòõiû ùjCQò ö aògßùe cû^aû]ôKûee Pò«û Keê[ôaû ùfûKcûù^ K’Y jò¦êu _ûAñ ùibkò Pò«û KeêQ«ò ? iõNe _âZò^ò]ô ibûùe c¤ Gjò aòhd CVòQò ö @û_Yu G ù^A cZ K’Y ? l jò¦êu aòhdùe Pò«û ùiùZùaùk ùja ù~ùZùaùk jò¦ê igq ùja ö KûeY jò¦ê icûR I bûeZ _eÆe ij ù~ûWÿòùjûA ejòQò ö jò¦ê icûRe GK iûKûe Êeì_ bûeZKê aò GK iê¦e ù\g Keòa ö bûeZùe ù~Cñcûù^ ^òRKê jò¦ê Kjê^ûjû«ò Zûuê c¤ iûwùe ù^A Pûfò_ûeòa KûeY ùicûù^ aò jò¦ê [ôùf ö bûeZe jò¦ê icûR iûc[ðýaû^ ùjùf aògßùe jò¦êcûù^ ÊZü iûc[ðýaû^ ùjùa ö Gjò Kûc Pûfê@Qò, cûZâ _ì‰ð ùjûA^ûjó ö ]úùe ]úùe ùibkò iÚòZò @ûiêQò ö aûõfûù\gùe jò¦êcû^u C_ùe ùjC[ôaû @ZýûPûe ù^A @ûùKâûge _âKUúKeY a©ðcû^ ù~ZòKò ùjûAQò ùi_eò _ìaðeê ùjûA^[ôfû ö G_eòKò ùiVûKûe jò¦êcûù^ Gjû KjòQ«ò ù~, ùicûù^ @^ýZâ ~òùa^ûjó aeõ ùiVûùe ejò ^òR @]ôKûe _ûAñ fXÿòùa ö a©ðcû^ jò¦ê icûRe @ûbý«eúY iûc[ðý aé¡ò _ûCQò ö iwV^ aXÿêQò, ~ûjûe _eòYûc @ûù_ @ûiòa ö ùi _~ðý« fXÿòaûKê ùja ö aògße ù~CñVò ù~CñVò jò¦ê @Q«ò Zûu _ûAñ jò¦ê iwV^ bûaùe ^òR c~ðýû\ûùe ejò ~ûjû KòQò Keò_ûeòaû, Zûjû Keòaê ö ùi[ô_ûAñ iõN @Qò ö ÊdõùiaKe _âZòmû jó ‘]cð, iõÄéZò I icûRe iõelY Keò eûÁâe iaðûwúY C^ÜZò Keòaû’ ö ‹ ùa÷gßòK aýaiÚûùe ùi÷^ý gqò, eûÁâúd iêelû \òMùe @û[òðK lcZûe GK cj©ß ejòQò ö iõN ùi iµKðùe K’Y bûaêQò ? l ak iµ^Ü ùjaûKê jó _Wÿòa ö iõN _âû[ð^ûe GK _Oþqò ùjCQò- “@Rdûõ P aògßiý ù\júg gqòcþ ö” @ûcKê ùKjò Rd Keò_ûeòa^ò Gbkò iûc[ðý ùjaû \eKûe ö ^òRe ak jó aûÉaòK ak ö iêelû _âiwùe @ûùc Kûjû C_ùe ^òbðegúk ^ ùjaû, @ûùc ^òRe iêelû ^òùR Keòaû, @ûcKê ùKjò Rd Keò_ûeòa^ò, icMâ aògß GKûVò ùjûA c¤ @ûcKê Rd Keò_ûeòa^ò, @ûcKê Gbkò iûc[ðý iµ^Ü ùjaûKê ùja ö KûeY aògßùe KòQò \êÁ ùfûK @Q«ò ~ûjûe Êbûa jó @ûKâûcK ö i{^ aýqò ùKak i{^Zû ù~ûMêñ iêelòZ eùj^ûjó i{^Zû ij gqò aò \eKûe ö ùKak gqò \ògûjú^ ùjûA jòõiûe KûeY ùjûA_ûùe ö G[ô_ûAñ i{^Zû c¤ Reêeú ö GYê @ûcKê Cbde @ûeû]^û KeòaûKê ùja ö bûeZahð @ùRd ùjC ö ‘_eòZâûYûd iû]ê^ûõ aò^ûgûd P \êÃéZûc’ Gbkò iûc[ðý ejê ö @^ý ùKøYiò C_ûd ^ûjó ö \êÁZûKê ak_ìaðK ^Á KeòaûKê jó ùja ö cûZâ Êbûaùe i{^Zû [ôùf eûaYe ^ò]^ _ùe ùi iÚû^ùe aòbúhYKê eûRû Keò ù`eò@ûiòaê ö icMâ aògße \éÁò @ûc @ûWÿKê ö icÉu Rúa^ ^òeûcd ùjC, ic[ð ùjC, G[ô_ûAñ KeêQê ö @ûcKê gqòiµ^Ü ùjaûKê jó _Wÿòa ö KûeY \êÁ ùfûKu \êÁZûe @^êba @ûùc ^òRe _ûeê_~ðý« KeêQê ö ‹ bûeZe bûhûbò©òK, iûõÄéZòK I ]ûcðòK aòaò]ZûKê \éÁòùe eLô iõN GKZûKê Kò_eò ù_âû›ûj^ ù\CQò ? l iõNKê @ûiò ù\L ö iaê bûhû, _^Ú, iµâ\ûde ùfûK ajêZ @û^¦ùe GKûVò iõNùe Kûc KeêQ«ò ö iõNe MúZ ùKak jò¦úùe ^êùjñ aeõ @^ý bûhûùe c¤ @Qò ö _âZò bûhûùe iõN MúZ MûC[ôaû MúZ MûdK, MúZe eP^û Keê[ôaû Kaò, iwúZ eP^ûKûe c¤ @Q«ò ö Z[û_ò iõN gòlûaMðùe ù~Cñ Zò^òUò MúZ \ò@û~ûG, Zûjû bûeZahðùe iaðZâ MûA[û@û«ò ö icùÉ ^òR ^òRe ÊZªZûKê @lê‰ eLô ^òRe GK eûÁâúdZße i¹û^ Z[û iµì‰ð icûRe GKZûe \ú¯òKê iêelòZ eLô Pûfò[û@û«ò ö GùZ aòaò]Zûùe _ì‰ð icûRKê GK iìZâùe aû§òaûe iìZâ @ûùc jó ù\A[ûC ö ‹ iõN iûcûRòK iceiZûe K[û Kjò[ûG, Gaõ ùi[ô_ûAñ Kû~ðý c¤ Keò[ûG ö cûZâ KòQò ùfûK @Q«ò ù~Cñcûù^ icû^Zûe K[û Kjò[û@û«ò ö @û_Y Cbdu c¤ùe _û[ðKý K’Y ù\L«ò ? l icû^Zû @û[òðK, eûR^úZòK I iûcûRòK ùjaû @ûagýK ö ^ùPZþ Zû’e ùKøYiò @[ð ejòa ^ûjó ö a§êbûa jó iceiZû ö Êû]ú^Zû I icZû Cbde @û]ûe a§êZû ö icZû aò^û ÊZªZû @ûiò_ûeò ^[ûG I ZòÂòaûKê ùjùf a§êbûae @û]ûe ùfûWû ö Gjò a§êbûa jó iceiZû ö Gjû icZûe _ìað i©ð ö RûZò-_^Ú I Qê@ñû-@Qê@ñûe aòùeû]ùe @ûA^ ùjaû _ùe c¤ aòhcZû jUê^ûjó ö KûeY Zû’e ^òaûi ùjCQò c^ ö ZûKê c^eê aûjûe KeòaûKê ùja ö icùÉ @ûc ^òRe, GYê @ûùc icùÉ icû^, Gjû bûaòaûKê ùja ö ù\LôaûKê GKûbkò ^êùjñ ùZùa c¤ @ûùc _eÆee ^òRe @ûZàúdZûùe a§û ö GjûKê iceiZû Kêjû~ûG ö ù_âcbûa, a§êbûa jó iceiZû ö
‹ icûR a\kòfû, Rúa^ùg÷kú a\kòfû, K’Y @ûRòe _eòiÚòZòùe iõNe ù\÷^òK gûLû _¡Zò ùiùZ _âbûaú @Qò; aû G[ô_ûAñ KòQò aòKÌ aýaiÚû @Qò ? l gûLû Kû~ðýKâce aòKÌ ùjûA_ûùe Gaõ ZûKê @ûùc ÊúKûe KeêQê ö Kò«ê gûLûe ù~Cñ Z©ß ejòQò GKZâ @ûiòaû, i\MêYe iûcìjòK C_ûi^û Keòaû I _âZò\ò^ c^ùe Gjò iõKÌKê RûMâZ Keòaû ù~ @ûc cûZébìcò _ûAñ @ûùc Kûc KeêQê, _ecùa÷ba _ûAñ Kûc KeêQê ö G ù~Cñ @û]ûe ejòQò, _eÆe còkûcògû, _eÆeKê ijù~ûM, ùiAUû ùjCQò cìk flýö Gjûe aòKÌ ^ûjó ö iû]ûeY ùfûK iaêùaùk iû]ûeY ö ùi @iû]ûeY ùiùZùaùk ùjûA[ûG ù~ùZùaùk ùi GKûVò ùjûA ejò[ûG ö Zû’_ùe iû]ûeY aýqò @iû]ûeY Kûc Keò_ûeò[ûG ö @iû]ûeY ZýûM aò Keò[ûG ö Kò«ê ùi[ô_ûAñ ùMûùU aûZûaeY ejòaû \eKûe ö C\ûjeY I @ûZàúdZû ùjCQò _eòa©ð^e KûeK ö @ûC ùKjò ^êjñ«ò aògße ù~CñVûKê aò ~û@, ù~ùa aò _eòa©ð^ ùjûA[ûG, Zû’e ùMûUòG _¡Zò ejò[ûG, ù~Cñ[ôùe _â[ùc ^òRKê _eòa©ð^ KeòaûKê ùjûA[ûG, ZûKê ù\Lô ùfûKu c¤ùe _eòa©ð^ @ûiò[ûG ö Gjû \ìeùe ejò ùjûA^[ûG, _ûLKê @ûiòaûKê ùja ö cjû_êeêh ajêZ @Q«ò, Zûuê RûYòQê c¤ ö Zûu _âZò @ûce gâ¡û I i¹û^ ejòQò ö ùjùf cêñ ~ûjûe iwZòùe @Qò, ùi ù~_eò Pûfò[ûG cêñ ùi_eò Pûùf ö ùcûùZ ~ûjûe iwZò còkòQò cêñ Zûjû Kùe ö ùcûe ^òRe a§ê, ùjùf ùcûVûeê iûcû^ý bf cêñ Zû’e @^êieY KeêQò ö Gjû _eòa©ð^iò¡ _¡Zò ö G[ôùe ùKCñVò _eòa©ð^ ùjûA^ûjó ö ùi[ô_ûAñ gûLûe @^ý aòKÌ ^ûjó ö Kû~ðýKâc I aûKò iaê a\kò _ûeòa ö gûLûe icd a\kêQò, ùag a\kêQò, gûLûùe bò^Ü bò^Ü _âKûee Kû~ðýKâc Keòaûe @^êcZò ejòQò, ùjùf gûLûe aòKÌ ^ûjó ö gûLû ùKùaùjùf @_âûiwòK ^êùjñ ö @ûRò @ûce gûLû _¡Zò i´§ùe _âMZògúk ù\ge ùfûKcûù^ @¤d^ KeêQ«ò, Zû’ iµKðùe _âgÜ KeêQ«ò ö _âZò \g ahðùe @ûùc Pò«^ KeêQê K’Y KòQò aòKÌ @Qò Kò ? Gbkò Pò«^ùe cêñ @ûRò~ûGñ 6-7[e C_iÚòZ ejòQò, ùjùf @ûcKê ~ûjû KeêQê Zû’e ùKøYiò aòKÌ G _~ðý« còkò^ûj
‹ iõNe gZû±ú ahðùe _* _eòa©ð^e iõKÌ @ûiòQò ö GjûKê ù^A @ù^K Kû~ðý ù~ûR^û _âÉêZ ùjûAQò ö GjûKê @û]ûe Keò @ûMKê K’Y Keò_ûeòaû ? l @ûPeYùe _eòa©ð^ _ûAñ @ûagýK ùjCQò c^e bûa ö ù~Cñ Kû~ðý Keòaû \ßûeû c^e bûa a\kò[ûG, Êbûa a\ùk, ùi_eò Kûc Keòaû \ßûeû Rúa^ c¤ VòK ùjûA~ûA[ûG ö G[ô_ûAñ _* _eòa©ð^e K[û @ûiòQò ö _â[cZü iceiZûe K[û ö @ûc icûRùe ù_âc bûa iéÁò ùja ö aòbò^Ü _âKûee icûR ejòQò, bò^Ü bò^Ü @aiÚûùe @Qò, bò^Ü bò^Ü ùbøùMûkòK ùlZâ c¤ @Qò I ùicû^ue iciýû c¤ ejòQò ö ù~Cñ ^òdc Zêc _ûAñ fûMê ùjûAQò, ùiAUû ùcû ùlZâùe VòKþ ùijò_eò fûMêùja ùicòZò ^êùjñ ö GùZ aW ù\g ö G[ôc¤eê ~\ò eûÉû aûjûe Keòaûe @Qò, ù~Cñ ^úZò^òdc KeòaûKê ùja ùiiaê c^ c¤eê ùjùf jó ù_âcbûa aXÿòa ö iûcûRòK iceiZûe _âZòÂû KeòaûKê ùja ö iûcûRòK iceiZû _âPûe @bòù_âZ ^êùjñ ö @ûc icûR aûjûùe ù~ùZiaê iµâ\ûd @Qò @ûùc icÉuê ^òRe ùaûfò cû^êQê ö ùicûù^ icùÉ ùcûe còZâ, ùcûe KêUê´e a§ê ùjaû \eKûe ö ù~CñVûùe @ûc \ßûeû i¸a ùiVûùe c¦òe, _ûYò, gàgû^ ùMûUòG ùjC ö Gjû @ûe¸ cûZâ, GjûKê @]ôKeê @]ôK Keò Pûfòaû ö VòKþ Gjòbkò KêUê´ _âùaû]^ ö ~ûjû iõiûee ùaûSKê jûfêKû Keòaû bkò K[û, ù~Cñ @ûagýK iõÄûe _eµeûMZ @ûce Kêk-eúZò^úZòùe @Qò I ù\ge eúZò^úZòùe c¤ @Qò ö ùi ù^A GKûVò aiò Pyðû Keòaû I ZûjûKê ijcZò \ßûeû _eòaûee @ûPeYùe @ûYòaû ùjCQò KêUê´ _âùaû]^ ö _~ðýûaeY _ûAñ @ù^K @ûù¦ûk^ ùjCQò ö cûZâ ùfûKUòe ^òR Nùe @~[ûùe _ûYò ^Á ùjCQò ö ùi Pò«û Keê^ûjó ö Gjû _â[ùc Reêeú ö MQ fMû@, _äûÁòK jUû@, _ûYò a*û@ ö Gjû Keòaû \ßûeû Pò«û]ûeû aòKgòZ ùjûA[ûG, ùi Pò«û KeòaûKê fûMò[ûG ö Gjò_eò ‘Ê’e @û]ûeùe Pò«^ Keòaû ö ‘Ê’ @û]ûeùe aýajûe Keòaûö @ûc icÉue ù~Cñ eûÁâúd ‘Ê’ @Qò Zû’e @û]ûeùe Pûfòaû ö ^òR Ne bòZùe bûhû, bìhû, ùbûR^, bR^, bâcY Gjû ^òRe ùjaû \eKûe ö Nee _eòie aûjûùe _eòiÚòZò @^êiûùe KeòaûKê ùjûA[ûG ö Nùe @ûùccûù^ ejêùQ ö ùiVûùe ^òRe _eµeû @û]ûeùe PûfòPkYò ejòùf Zû’ @^êiûùe iõÄûe c¤ a*òa ö ù\gKê Ê-^òbðe (@ûZà^òbðe) ùjaûKê @Qò Z @ûùc [ôaû _~ðý« ^òR ù\ge aÉêMêWÿòKùe Kûc PkûAaû @býûi eLôaû ö Gjûe @[ð ^êùjñ ù~ @«üeûÁâúd aýû_ûeKê a¦ Keòaû ö ù\ge @ûagýKZû ejòQò, ~\ò ùKøYiò Rúa^ elûKûeú @ZýûagýK Kûc @Qò ZûKê aûjûe ù\gKê @ûYòaûKê ùja ùZùa @ûYòaû, ùjùf ^òRe i©ðùe, Kûjûe Pû_ùe ^êùjñ ö Giaê K[û ùja ‘Ê’e @ûPeY; Kû^ê^, i´ò]û^, iûcûRòK b\âZûe _ûk^ ö Gjò _û*Uò K[ûKê ù^A ÊdõùiaK @ûMKê ~òa Gaõ gZû±ú ahð icû¯ ùjaû _ùe ZûKê gûLû cû¤cùe icûRKê ù^A~òa ö @ûPeY Zò@ûeò ùjùf jó aûZûaeY Zò@ûeò ùja I aûZûaeY Zò@ûeò ùjùf _eòa©ð^ @ûiòa ö Gjû ij @ûjêeò @ù^K K[û @ûMKê @Qò, ùi ]úùe ]úùe @ûe¸ Keòa ùaûfò @ûùc bûaòQê ö ù\Lû~ûC K’Y ùjCQò ö
@ûMûcú 25 ahð _ûAñ Kò Kò iõKÌ ejòQò ? l iµì‰ð jò¦ê icûRKê iwVòZ Keòaû I ù\gKê _ec ùa÷ba iµ^Ü Keòaû, Zû’ @ûMKê ùMûUòG @Kêjû K[û ejòQò ù~ iµì‰ð aògßKê G_eò Keòaûe @Qò ö Wû. ùjWÿùMIßûeu icdeê jó G_eò \éÁò ejòQò ö ùi 1920ùe _âÉûa ù\A[ôùf ù~, “bûeZe iµì‰ð Êû]ú^Zû @ûce ù¤d I Êû]ú^ bûeZ aògße iaê ù\gKê _ê¬òaû\e PKâaìýjeê cêq Keòa, Gjò_eò bûeZúd eûÁâúd KõùMâi Kjòaû \eKûe ö” ‹ iõNKê 100 ahð ùjaû ijòZ ù\ge Êû]ú^Zûe 100 ahð 2047ùe _ì©ðò ùja ö bûeZ aògßMêeê Kò_eò ùja ? KòQò ùfûK aòbò^Ü _âKûee aòùb\ iéÁò Keòaûe _âdûi Keòùa ö GiaêKê @û_Y Kò_eò ù\L«ò ? l @ûce ù~Cñ _âKòâdû ejòQò, ùi[ôùe Giaê K[û Pò«û Keû~ûAQò ö @ûZà-aòiáZò, Êû[ð I aòùb\ Gjò Zò^òUò ij fXÿò fXÿò @ûùc @ûMKê aXÿêQê Gaõ @ûRò icûRe aògßûi bûR^ ùjûAQê ö Gjò _âKòâdû @ûMKê Pûfòa ö @ûZàúdZûe @û]ûeùe icûRe iaê ùfûK ùMûUòG cû^iòKZû ù^A @ûMKê ~òùa ö GK I GK cògò \êA ùjaû iÚû^ùe GMûe ùja ö 2047 _~ðý« bûeZKê iwVòZ I lcZûiµ^Ü Keòaûe Kûc iaêVûùe aýû¯ ùjûA~òa I Pûfê[ôa c¤ ö icei, iûc[ðý iµ^Ü bûeZe aògßùe icé¡ ù~ûM\û^Kê ù\Lô icùÉ Zû’e C\ûjeYKê @^êKeY Keòaû _ûAñ @ûMKê @ûiòùa ö 1992ùe @ûce RùY aeò Kû~ðýK©ðû Kjò[ôùf- ‘Gjò eûÁâúd ÊdõùiaK iõNKê ù\Lô aògße @^ý ù\ge ùfûK Zûu ù\gùe ^òRe eûÁâúd ÊdõùiaK iõN Vò@û KeûAùa; ~ûjû\ßûeû iµì‰ð aògßRúa^ùe _eòa©ð^ @ûiòa ö’ Gjò _âKòâdû 2047 _ùe _âûe¸ ùja ö GjûKê _ì‰ð ùjaû _ûAñ 100 ahð fûMòa ^ûjó ö @ûMûcú 20eê 30 ahðùe Gjû _ì‰ð ùjûA~òa ö ‹ gZû±ú ahðùe ù~Cñ jò¦ê-jòùZ÷hú aMð @Q«ò, iõNe gêb Pò«K @Q«ò, ùicû^u _ûAñ @û_Yue Kò iù¦g ejòa ? l jò¦ê icûRKê Gùa RûMâZ ùjaûKê _Wÿòa ö ^òRe icÉ ùb\ Gaõ Êû[ðKê bêfò jò¦êZße gûgßZ ]cð cìfýe @û]ûeùe ^òRe aýqòMZ, _ûeòaûeòK, iûcûRòK I aé©òMZ Rúa^Kê iûc[ðýiµ^Ü, ^úZòiµ^Ü Keò GK ùa÷ba iµ^Ü bûeZ Vò@û KeûAaûKê ùja ö KûeY aògßKê ùMûUòG ^ìZ^ cûMðe _âZúlû ejòQò Gaõ ZûKê ù\aû ùjCQò bûeZe @[ðûZþ jò¦ê icûRe Bgße\© K©ðaý ö Kéhò Kâû«ò ùjûA~ûAQò, gòÌ aò_æa ùjûA~ûAQò, aòmû^ I ùUKþù^ûùfûRòe Kâû«ò ùjûA~ûAQò, a©ðcû^ ]cð Kâû«òe @ûagýKZû ejòQò ö cêñ eòfòRòd^e K[û Kjê^ûjó ö iZý, gìPúZû, KeêYû I Z_iýûe @û]ûeùe cû^a Rúa^e _ê^üeP^û ùjC ö Gjû ùjCQò aògße @ûagýKZû Gaõ bûeZ Zû’e _[_â\gðK ùja Gjû @_eòjû~ðý ö iõN Kû~ðýe cj©ßKê @ûùc aêSò, ‘cêñ I ùcûe _eòaûee _eò]ôeê aûjûeKê @ûiò ^òR Rúa^Kê C\ûjeY bûaùe MXÿò @ûùc icÉu ij cògò @ûMKê aXÿòaû CPòZ, Gjû @ûRòe @ûagýKZû ö -V
